Na łamach Dziennika Gazety Prawnej ukazał się artykuł redaktora Tomasz Ciechońskigo na temat najnowszego wyroku Sądu Unii Europejskiej dotyczącego rejestracji jako znaku towarowego sformułowania „duch puszczy”.  Sąd w orzeczeniu uznał, że określenie to ma charakter opisowy i nie może być zarejestrowane jako znak towarowy. 

Komentarza eksperckiego na ten temat udzielił adwokat Piotr Lewandowski, a pełen artykuł dostępny jest pod linkiem: https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/9543538,nie-mozna-zastrzec-praw-do-potocznej-nazwy-bimbru.html 

Duch puszczy – wyrok w sprawie

Decydując się na podjęcie interpretacji odmiennej niż przyjęta przez EUIPO w pierwszej instancji, Izba Odwoławcza przyjęła argumentację odwołującego i stwierdziła, że oznaczenie ma charakter opisowy i nie posiada zdolności odróżniającej.

Co za tym idzie, w sprawie zaistniała jedna z tzw. bezwzględnych podstaw do odmowy rejestracji, które zostały określone w art. 7 ust. 1 lit. c i d rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej. Zgodnie z powyżej wymienionym nie podlegają rejestracji unijne znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek mogących służyć w obrocie do oznaczania rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego lub czasu produkcji towaru lub świadczenia usługi, lub innych właściwości towarów lub usług z oznaczeń lub wskazówek, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych.

Opisowy znak towarowy

Opisowość oznaczeń oraz ich zwyczajowe używanie stanowi często przeszkodę w rejestracji znaku towarowego lub element, który jest oceniany jako kluczowy dla jego unieważnienia. Istotnym jest przy tym m.in. ocena czy oznaczenie obecnie mogłoby być używane w obrocie w celu opisania właściwości towaru i jako takie powinno być dostępne dla wszystkich uczestników rynku. Znak towarowy nie może również wskazywać bezpośredniej i konkretnej cechy danego towaru. Dlatego nie będzie możliwa rejestracja znaku towarowego jakiego jak np. zielona herbata.

Nazwa typowa dla regionu

W realiach tej sprawy Izba Odwoławcza uznała, że samo określenie „duch puszczy” używane jest jako oznaczenie czy też nazwa rodzajowa dla typowych dla regionu Podlasia wysokoprocentowych napojów spirytusowych – czyli bimbru (moonshine). Nie podlegało również w jej opinii wątpliwości to, że oznaczenie to było znane na rynku przed datą rejestracji unijnego znaku towarowego oraz, iż rzeczony właściwy docelowy kojarzył to określenie z takim rodzajowo produktem. Na opisowy charakter oznaczenia, w opinii Izby Odwoławczej, wskazywać miał wskazywać fakt, że odnosi się ono wprost do wysokoprocentowego napoju alkoholowego tradycyjnie warzonego w tym regionie Polski.  Za argumentacją odwołującego przemawiał również przedstawiony przez niego materiał dowodowy – w tym opinie językoznawców dotyczące rodzajowości (generyczności) nazwy „duch puszczy”. Izba Odwoławcza nie miała w związku z tym wątpliwości, że skoro „znak ten miał charakter opisowy w stosunku do tych towarów w dniu jego zgłoszenia, nie mógł on pełnić swojej funkcji jako wskaźnik pochodzenia, a zatem należało unieważnić” (patrz: wyrok Izby Odwoławczej z 10 lipca 2024 r., https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsftext=&docid=288114&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1432301)

Do opisowości szeroko odnosi się orzecznictwo i literatura. Konkretnie, nota bene, stanowisko w tym zakresie przedstawił Sąd UE w wyroku z 27 lutego 2015 r. w sprawie T-106/14, Universal Utility International/OHIM (Greenworld), gdzie stwierdził, iż „(k)ryterium pozwalającym na uznanie, że dane oznaczenie jest opisowe, (jest to), że w odczuciu właściwego kręgu odbiorców wspomniane oznaczenie określa jedną lub więcej niż jedną z właściwości owych towarów lub usług”. Orzeczenie to wskazuje na jeden z istotnych elementów systemu oceny, a więc odczucia właściwego kręgu odbiorców.

Przeszkody w rejestracji znaków towarowych

Każdy z elementów wskazujących na możliwość odmowy rejestracji czy unieważnienia znaku powinien jednak zostać odpowiednio oceniony, zwaloryzowany i rozpatrywany w odniesieniu do całości znaku towarowego. Dlatego też przeszkody w rejestracji znaków towarowych, nie tylko tych unijnych, stanowią tematykę nie tylko ciekawą, ale też skomplikowaną. By uchronić się od unieważnienia swojego zarejestrowanego już znaku towarowego już przed dokonaniem zgłoszenia warto skonsultować się ze specjalistą, np. rzecznikiem patentowym.